Ξεκινώντας το σχολείο: όταν δυσκολεύεται το παιδί

                                                         από την Όλγα Μάντη, MSc Σχολική & Εξελικτική Ψυχολόγο

Η αρχή του σχολείου είναι μια σημαντική στιγμή στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Μπορεί να προκαλεί ενθουσιασμό αλλά και φόβο τόσο στο παιδί, όσο και στους γονείς.

Για το παιδί μπορεί να σημαίνει γνωριμία με νέα μέρη, καινούριους ανθρώπους και νέους κανόνες. Για σας μπορεί να σηματοδοτεί την επιστροφή στην εργασία ή στα οικιακά, χωρίς το παιδί. Ίσως να είναι η πρώτη φορά που εσείς και το παιδί σας αποχωρίζεστε για τόσες ώρες. Η αλλαγή έχει συνέπειες για όλη την οικογένεια.

Άλλα παιδιά αντιμετωπίζουν αυτή τη μεταβατική περίοδο εύκολα και άλλα δυσκολεύονται περισσότερο, αλλά γενικότερα κάποιος βαθμός δυσκολίας είναι συνηθισμένο φαινόμενο.

Ξεκινώντας το σχολείο το παιδί θα χρειαστεί να κάνει πολλούς συμβιβασμούς. Πρέπει να αποχωριστεί τους γονείς και να χάσει την αποκλειστική σχέση μαζί τους και να αφήσει πίσω του την περίοδο που ήταν ένα μωράκι. Ίσως δυσκολεύεται περισσότερο αν το μικρό του αδελφάκι παραμένει στο σπίτι με τη μαμά και ίσως είναι ευκολότερο αν το μεγαλύτερο αδελφάκι του πηγαίνει ήδη σχολείο.

Όταν ξεκινήσει το σχολείο το παιδί σας μπορεί να έχει αρνητικά συναισθήματα και αυτά μπορεί να αντανακλώνται σε δύσκολη συμπεριφορά. Το παιδί που γινόταν ένα μεγάλο αγόρι ή κορίτσι ξαφνικά μπορεί να υιοθετεί συμπεριφορές μικρότερου παιδιού και να σας δυσκολεύει.

·         Θυμός

Το παιδί μπορεί να βιώνει συναισθήματα εγκατάλειψης από τον γονιό, ειδικά αν έχει επιστρέψει στην εργασία του και αυτό μπορεί να το κάνει να θυμώνει. Αυτός ο θυμός είναι πιθανόν να μην εκφράζεται ανοιχτά προς εσάς που είστε το αγαπημένο του πρόσωπο, αλλά να στρέφεται προς άλλα πρόσωπα, όπως τα αδέλφια ή τους συνομήλικους ή προς τον εαυτό ακόμα. Είναι σύνηθες όταν ένα παιδί δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ένα γεγονός που δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα. Αν το παιδί σας είναι επιθετικό προς άλλα παιδιά χρειάζεται έναν ευαίσθητο ενήλικα που θα προσπαθήσει να κατανοήσει το λόγο της κακής συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα όμως, χρειάζεται να είναι αυστηρός σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι όχι.

Μπορεί επίσης, το παιδί να εκφραστεί με εκρήξεις θυμού, καθώς αρχίζει να αισθάνεται εκτός ελέγχου. Αυτές οι εκρήξεις θυμού είναι συνήθως δύσκολες καταστάσεις για τους γονείς, ειδικά ύστερα από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά. Θυμηθείτε ότι είναι ένα υγιές σημάδι ότι το παιδί νιώθει αρκετή ασφάλεια, ώστε να εκφράσει ανοιχτά τα αρνητικά συναισθήματά του. Το κάνει γνωρίζοντας ότι το αγαπάτε και δεν θα πάψετε να το αγαπάτε. Μετά το επεισόδιο πείτε του ότι είναι εντάξει να είναι θυμωμένο και ρωτήστε αν κάτι συγκεκριμένο το έκανε να θυμώσει. Συζητήστε μαζί του δίνοντάς του την ευκαιρία να μιλήσει και προτείνετε ότι ο θυμός μπορεί να έχει σχέση με το σχολείο.

·         Άγχος

Το παιδί μπορεί να αισθάνεται γενικό άγχος για το καινούριο σχολείο και τα νέα πρόσωπα, φόβο για το άγνωστο και φόβο για το τι θα του συμβεί. Το άγχος αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε εμφάνιση παράλογων φόβων που δεν είχε μέχρι τώρα, για διάφορα πράγματα. Μπορεί επίσης, να εκφραστεί με τη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς προς τους συμμαθητές. Ακόμα, μπορεί να μην εκφράζεται καθόλου τη μέρα, αλλά να εμφανίζεται τη νύχτα με τη μορφή εφιαλτών. Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να γίνουν άσχημα όνειρα. Οι εφιάλτες, εξάλλου, φέρνουν κοντά στο παιδί τη νύχτα, τους γονείς που αποχωρίζεται τη μέρα.

Αν το παιδί σας έχει άγχος, προσπαθήστε να μιλήσετε θετικά για τη δική σας εμπειρία στο σχολείο, ώστε να μην του μεταδώσετε τους φόβους σας. Θυμίστε στο παιδί ότι στο παρελθόν έχει καταφέρει να ξεπεράσει τους φόβους του και ενθαρρύνετέ το λέγοντας ότι και σε αυτή την περίπτωση θα τα καταφέρει.

Αν έχει συνηθίσει να σας βλέπει στη διάρκεια όλης της μέρας, μπορεί να ανησυχεί για το πού είστε και τι κάνετε. Καθησυχάστε το παιδί μιλώντας για τη μέρα σας και ρωτώντας για τη δική του. Μπορείτε να του δείξετε ότι θα έχει την προσοχή και την αγάπη σας αφιερώνοντας του περισσότερο χρόνο το απόγευμα ή το Σαββατοκύριακο.

Μπορείτε επίσης, να του δώσετε τη δυνατότητα να πάρει ενεργά μέρος στην προετοιμασία για το σχολείο, παίρνοντάς το μαζί για να ψωνίσετε τα απαραίτητα σχολικά και ρούχα, κάτι που θα το γεμίσει ενθουσιασμό.

Δώστε του όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε. Αν είναι δυνατόν επισκεφτείτε μαζί το χώρο του σχολείου πριν την έναρξη της χρονιάς.

Δώστε του ένα αγαπημένο του αντικείμενο μαζί στο σχολείο, που θα συνδέσει το σχολείο με την οικογένεια και θα του υπενθυμίζει ότι το αγαπάτε.

Αν εμφανίσει φοβίες, το παιδί έχει ανάγκη από κάποιον που μπορεί να ακούσει τους φόβους του, τους παίρνει στα σοβαρά και προσπαθεί να το κατανοήσει.

·         Ζήλεια

Το παιδί μπορεί να αισθάνεται ζήλεια για το μικρότερο αδελφάκι. Μπορεί να έχει ανάγκη για περισσότερο ντάντεμα και έτσι να επανεμφανιστούν ζήλειες που είχαν περάσει. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις ανάμεσα στα αδέλφια και τσακωμούς.

Αυτές οι καταστάσεις συνήθως δυσκολεύουν τους γονείς, που συνήθως αναρωτιούνται πώς πρέπει να αντιδράσουν. Φυσικά οι γονείς χρειάζεται να παρεμβαίνουν όταν τα πράγματα φεύγουν από τον έλεγχο, και κυρίως όταν πρόκειται για μικρά αδέλφια και να θέσουν όρια στη συμπεριφορά τους.

Θυμηθείτε ότι η κατάσταση είναι δυσάρεστη, αλλά έτσι τα παιδιά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν συναισθήματα αντιπαλότητας και μίσους στο ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού και αυτό τα βοηθά να αναπτυχθούν.

Ο ποιοτικός χρόνος με το παιδί ξεχωριστά, μπορεί να βοηθήσει να καθησυχαστεί ότι κατέχει ακόμα μια σημαντική θέση στην οικογένεια.

Πηγή:
Understanding your child... Starting school, The Tavistock and Portman NHS foundation fund.